Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü Akademisyenlerinden Prof.Dr. Yılmaz Gökşen ile Yönetim Bilişim Sistemleri ve İş Analistliği Üzerine Sohbet Ettik.
Yönetim Bilişim Sistemleri bölümünde öğrenciler nasıl bir eğitim alıyor?
Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yönetim Bilişim Sistemleri öğrencilerimiz YBS metolojisinin kapsamına uygun biçimde disiplinlerarası içerikte bir eğitim almaktadırlar. İktisadi ve İdari Bilimler kapsamında YÖK’ ün de sınırlandırdığı ve onayladığı genel dersler yanı sıra, bilgisayar teknolojileri, bilişim sistemleri, yöneylem araştırması, proje yönetimi, sistem analizi ve yönetimi ve de kurumsal kaynak planlaması alanlarında dersler almaktadırlar. Ana ders programımız, 3. Dönemden itibaren de ana ders programımız günceli seçimlik alanlarda tanımlanan seçimlik dersler ile de zenginleştirilmeye çalışılmaktadır.
Yönetim Bilişim Sistemleri bölümü, öğrencileri iş analistliği kariyerine nasıl hazırlıyor?
Aslında bu noktada çok somut bir yönlenme ve alan içselleştirmesi mevcut değil. Ülkemizde YBS bölümleri sahip oldukları akademisyen profillerine uygun olarak kimi “yönetsel” boyutu öne çıkaran bir program, kimi de “bilim teknolojileri/sistemleri” boyutunu öne çıkaran bir program izliyor. Ama YBS alanı disiplinlerarası bir alan olduğu için öğrencilerin yüklenmesi gereken bazı beceriler eksik kalabiliyor, bu durumda kariyer planlamalarını etkiliyor açıkçası. Bizim bölümde öğrencileri sistem ya da iş analistliği kariyerine yönlendiren, farkındalığı arttıran öğretim üyesi benim gibi duruyor.
Günümüzde iş analistliği kariyerine yönelik talep nasıl? Bu alanda mezunların karşılaşabileceği fırsatlar ve zorluklar nelerdir?
Kendi adıma cevap verecek olursam. Öğrencilerim bu kariyer fırsatını ve kendi konumlandırmalarını ağırlıklı olarak 3. Sınıf 5 e 6. yarıyıllarda benden aldıkları dersler ve de onlar için özel sektörden uzman/yönetici dostlarımız ile düzenlediğimiz bilimsel söyleşiler vasıtasıyla anlamlandırabiliyorlar.
Burada temel zorluk, aldıkları derslerin içeriklerinin var olmaya çalışacakları kamu ve özel sektör beklentilerine ne kadar uygun oldukları, dersleri veren hocaların ilgi alanları ve öğrencilerini yönlendirebileceği iş ağının nitelik ve niceliği temel zorluklar gib görünüyor.
Bizim bölüm özelinde olmak kaydıyla çoğu YBS bölümünde zorunlu staj olmaması ciddi bir handikaptır.
Öte yandan, artık klasikleşmiş konu, üniversite ve sektör işbirliklerinin oldukça zayıf olması da es geçilmemeli.
Bunların yanı sıra bence en önemli olan nokta, YBS alanının henüz özellikle özel sektör tarafında bilinirliğinin zayıf olması. Bu farkındalığı ve mezunların temel yetkinlikleri ve bu noktaların güncellenip iyileştirilmesine yönelik farkındalığın ve bilinirliğin arttırılması çok elzemdir. Bunun için ortak projeler, eğitimler ve bilimsel organizasyonlar yapılması şarttır.
Staj veya iş analistliği konusunda pratik deneyim kazanmanın önemi nedir? Öğrencilerin bu tür fırsatları nasıl değerlendirebilecekleri konusunda önerileriniz var mı?
Özetlemek gerekirse, YBS bölümleri ve özel ve kamu sektörü arasında sıkı işbirliği kurmalı. Staj ve yerinde eğitim ve toplantılar ile programlarımızın çağı ve sektörlerin ihtiyacına göre güncellenmesinin sağlanması oldukça önemli bir noktadır. YBS bölüm öğrencilerine yerinden eğitimi destekleyecek firma ziyaretleri organize edilmesi, sektör den uzmanların bölüm derslerimize ve eğitim organizasyonlarına katılmalarının sağlanması önemlidir.
Sizin benim öğrencilerim nezdinde bilgilendirici sunumlarımıza desteklerinin bir model olarak görülebilir. Bu arada tekrar teşekkür ediyorum katkı ve destekleriniz için.
İş analisti olarak kariyerine başlayan birinin zamanla nasıl yükselebileceği veya hangi alanlarda uzmanlaşabileceği hakkında görüşleriniz nelerdir?
Sizin iş analisti olarak tanımladığınız alanı ve “sistem analisti” olarak değerlendiriyorum. Kurumumda yıllardır, proje yönetimi, sistem analizi ve yönetimi ve de kurumsal kaynak planlama ana derslerini veren bir akademisyen olarak en önemli konu benim açımdan “(iş) süreç” tir. Dolayısıyla süreç bilgisi olmazsa olmazdır organizasyonu yönetme iddiasında olan yöneticiler için. YBS mezunlarının avantajı da bu noktada diye düşünüyorum. YBS mezunlarının kendini konumlandıracağı pozisyon, iyi eğitim almış işletme mezunları ile IT alanında yetkin endüstri/bilgisayar mühendisleri arasındaki kesişim bölgesi ya da arayüzdür.
Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere iş/sistem analisti ile işe başlayan bir YBS uzmanı operasyonel seviyeden stratejik seviyeye doğru bir yönetsel kariyer yolculuğu yaşayabilir.
İş analistliği kariyerinin gelecekte nasıl evrileceğini düşünüyorsunuz? Yönetim Bilişim Sistemleri öğrencileri için hangi yeni fırsatlar veya zorluklar söz konusu olabilir?
Klasik olarak bir YBS metodolojisinde 3 farklı yönetim karar seviyesi tanımlarız. Operasyonel, taktik ve de stratejik seviyelerdir bunlar. Dolayısıyla eğitim, birikim derecesi, organizasyondaki kariyer yılı boyutlarında bir YBS uzmanı tepe yöneticisine doğru bir hayal kurup, kariyer planlaması yapabilir.
Uzaktan çalışmanın yaygınlaşması, bilgisayar ve bilişim teknolojisindeki baş döndürücü değişim hızı, internet gibi dünyayı avucuna aldıran internet gücü, yapay zekâ gibi özellikle kodlama ve yazılım eksiklerini tamamlayan bir silahın hızlı evrilişi, dünyanın tek Pazar oluşundan hareketle mobilleşmenin kolaylaşması gibi fırsatlar söz konusudur. Bu fırsatları görememek, günün koşullarına uygun temel yetkinlikleri sağlayamamak da ciddi zorluklar olacaktır.
Yönetim Bilişim Sistemleri bölümünün müfredatının, iş analistliği için gereken bilgi ve becerileri kazandırmada diğer bölümlere göre üstünlük sağladığını düşünüyor musunuz? Hangi dersler bu anlamda kritik rol oynuyor?
Bu konuda YBS bölümleri olarak eksiklerimiz vardır kabul etmemiz gerek. Programlarımızın günün ve sektörün beklentilerine ve koşullarına uygun olarak güncellenmesi elzemdir. Hatta bu güncelleme sürdürülebilir kılınmalıdır. İş/Sistem analistliği için önemli olduğunu düşündüğüm dersler- alanında uzman olan akademisyen ve sektör yetkilileri tarafından verildiği varsayımıyla-;
Proje Yönetimi, Sistem Analizi ve Yönetimi KKP (ERP), Temel YBS metodolojisini etkin aktaran bir ders, Bulut Bilişim, Süreç bilgisini ortaya çıkarabilmesi içeriğinde olmak kaydıyla Üretim Teknolojileri ve Yönetimi, Veri Madenciliği, Veri tabanı Yönetimi kapsamında NoSQL, Blockchain yapı ve mimarileri, Yapay Zekâ, No/Low Code Yapıları dersleri oldukça önemlidir fikrindeyim.
İş analistliği pozisyonları için şirketlerin özellikle Yönetim Bilişim Sistemleri mezunlarını tercih etmelerinin nedenleri nelerdir? Bu mezunların diğer adaylardan hangi konularda üstünlükleri var?
Temel Süreç bilgisi ve bu süreci nasıl otomatize edeceğine dönük IT becerisi kilit noktadır. Ama en önemlisi, Sistem / İş Analisti konumundaki bir YBS uzmanı, yönetim tarafı ile BT tarafı arasındaki çıkar çatışmasını optimize eder. Yönetimin dilini IT tarafına BT’nin dilini Yönetim tarafına etkin aktararak sistem ve yazılım projelerinin başarılı olması noktasında kritik bir rol üstlenir.
İş analistliği kariyerinin gelecekteki gelişmelerini göz önüne aldığınızda, Yönetim Bilişim Sistemleri bölümü mezunlarının bu değişimlere nasıl öncülük edebileceğini düşünüyorsunuz? Bu bölümün öğrencileri, geleceğin iş analistliği için en iyi şekilde nasıl hazırlanıyor?
Kendi bölümüm 2015 yılında lisans öğrencisi almaya başladı. Türkiye de şu an popüler bir tercih alanı gençlerimiz için ama yine de genç bir eğitim alanıyız. Sonuçta YBS henüz bir bilim dalı değil bir metodoloji, bunu da ihmal etmememiz gerek. Üniversite ve dinamik kamu ve özel sektör ilişkisi ve etkileşimi her zamankinden daha önemli bir duruma evrilmiştir.
YBS alanının bilinirliliği sıkça vurguladığım gibi; YBS mezunlarının Sistem/İş Analisti olarak doğru konumlandırılmaları oldukça hayati noktalardır.
YBS öğrencileri, eğitimin sadece bölümlerinde aldığı derslerden ibaret olmadığını bilerek, günümüz teknoloji nimetlerini kullanarak temel yetkinliklerini sürekli geliştirmeleri, güncellemelerini yapmaları zorunludur. Ayrıca staj ve iş olanakları peşinde koşarak gerçek uygulama hayatını yaşamaları son derece önemlidir.
Mevcut durumda, sistem; ilgili, meraklı ve çözüm odaklı öğrencilerin ve de öğrencisinin hem bugünü hem de yarını ile ilgili alanında yetkin, iş ağı güçlü öğretim üyelerinin bireysel çabaları ile iyileştirilmeye çalışılmaktadır,
Çok teşekkür ederim, saygı ve sevgilerimle.