Yazar: Namık Kemal Sezen
Ekonomi Bakanlığının ihracat yapan firmalara sunduğu markalaşma desteği olan Turquality® programı, yeni kabul edilen düzenlemelerle zenginleşti. Mal ihracatçıları için var olan 10 yıllık (5 yıl +5 yıl) destek kısıtlaması kaldırılırken, hedef pazar bazlı 5 yıllık süre limiti getirilerek firmaların ihracat ağını ve markalaşma çabalarını farklı coğrafyalarda genişletmesi amaçlanıyor. Turqualıty® Sisteminde Yeni Dönemi Turqualıty® Danışmanı Namık Kemal Sezen anlattı.
Ekonomi Bakanlığının 2004 yılından bu yana mal ihracatı yapan kurumlara sunduğu Turquality® destek programındaki (2006/4 Sayılı Tebliğ) 10 yıllık süre kısıtlaması kalktı.
İhracatçı firmaların uluslararası markalaşma ve küresel rekabet gücünü destekleyen programdaki süre ve hibelere dair değişikliğini değerlendiren ve Turquality® Yönetim Danışmanı Namık Kemal SEZEN, " Turquality®'deki 5+5 toplam 10 yıllık süresini dolduran lider Türk markaları için programın devam edebilmesi önem taşıyordu. Son tebliğ güncellemesi bu anlamda olumlu bir şekilde 10 yıllık limiti kaldırırken pazar başına zaman süresi getirdi. Kurumlar hedef pazarları özelinde 5 yıl destek alabilecekler. Aynı süre içinde hedef pazar olarak belirtilmeyen ülkeler için desteklerden yararlanamayacaklar (fakat bu ülkeler için mevcut Ekonomi Bakanlığı ihracat teşviklerinden yararlanmaya devam edecekler). Hedef pazarlarını genişlettikleri sürece tüm ülkeler özelinde 5'er yıl bu desteklerden faydalanabilecekler. Markaların ihracat ağını genişletmesi ve küresel marka algısını farklı coğrafyalara yayması adına çok olumlu bir değişiklik oldu. Türkiye’nin Markalaşması bu şekilde daha doğru ve kolay olacak. Artık firmalar planlarını ve hedeflerini belirleyebilmek için bilinçli hareket edecekler." dedi.
Rakamlarda olumlu değişim.
Son tebliğ değişiklikleri ile USD olarak belirtilen limitlerin Türk Lirası'na çevrildiği Turquality® programında, aynı limitlerin enflasyon rakamlarına (Tüfe + Yi-Üfe/2) göre de güncelleneceği belirtildi. Tüm bu değişikliklerin mal ihracatı (2006/4 Sayılı Tebliğ) yapan kurumlar için olduğu kadar, hizmet ihracatı (2015-9 Sayılı Karar) yapan kurumlar için de pozitif gelişmeler sağlayacağının altını çizen Namık Kemal SEZEN, "Mal ihracatçılarına yönelik programdaki bu olumlu değişikliklerin, hizmet ihracatına yönelik Turquality® tebliğine de ilerleyen dönemlerde yansıyacağını umuyoruz. Lojistik (ulaştırma), Eğitim, Perakende, Sağlık, Film ve Dizi yapımcılığı, Bilişim, Turizm ve Gastronomi sektörlerine de açılan program sayesinde hizmet sektörlerinin markalaşma ve ihracat yapma potansiyellerinin artacağını ön görüyoruz. Son değişikliklerle beraber daha da avantajlı hale gelen yurtdışı Reklam, PR, Ofis, Pazar Araştırması, Danışmanlık ve benzeri birçok farklı harcama kalemine dair sunulan bu desteklerin mal ve hizmet ihracatı yapan kurumlara lokomotif etkisi yapacağını düşünüyoruz" şeklinde konuştu.
Ekonomi Bakanlığı tebliğe ilişkin yayınladığı bilgi notunda, hedef ülke bazlı destek yaklaşımına geçildiği vurgulanarak, “Getirilen yeni düzenleme ile Turquality programında yer alan firmalar açılacakları her bir yeni ülke için 5 yıl süresince desteklerden faydalanabilecekler. Yeni ülke başına 5 yıl boyunca destek olarak nitelenebilecek bu yeni anlayış ile firmaların pazar çeşitlendirmesine gitmeleri hedefleniyor. Ayrıca, firmalar yeni ülkeye açıldıkları müddetçe anılan Programda kalmaya ve desteklerden yararlanmaya devam edecekler” denildi. Tebliğe göre, yurtdışı fuar desteklerinde ise yeni ülke kriteri aranmayacak.
Tebliğle (2006/4 Sayılı Tebliğ), Turquality desteklerinin etkinliğini artırmak için değerlendirme sistemi de getirildi. Buna göre, yıllık olarak programdan yararlanan firmanın performansı değerlendirilecek. Performansı düşük firmaların desteği sona erecek
Yeni faaliyetler destek kapsamına alındı
Ekonomi Bakanlığı açıklamasında, “Yapılan mevzuat değişikliği ile bazı yeni faaliyetlere ilişkin kalemler de destek programına dahil edildi. Ürün geliştirme konusunda istihdam edilecek mühendis giderleri, ürün teşhir seralarının kira giderleri, depolama hizmetlerine ilişkin giderler, marka tescil yenilemesi ile özellikle ilaç sektörünün talepleri doğrultusunda yurtdışı pazarlara girişte zorunlu olan ruhsatlandırma ve klinik test giderleri destek kapsamına alındı” bilgisi verildi.
Tebliğle, Turquality programına giren firmaların, Ekonomi Bakanlığı’nın diğer teşviklerinden yararlanmasına da olanak sağlandı. Buna göre, program dâhilindeki firmalar Türkiye Ticaret Merkezleri, yurtiçi fuar katılımları, Eximbank ile yürütülen finansman destekleri ile UR-GE, küresel tedarik zinciri, ticaret heyeti ve ileri teknolojili şirket satın alma desteği gibi desteklerden faydalanabilecek. Kapsamdaki firmaların Turquality programı bitse veya iptal edilse de verilen diğer Bakanlık desteklerinden yararlanması imkânı sağlandı.
Yeni tebliğe göre (2006/4 Sayılı Tebliğ) anlaşılmayan bazı noktalar olduğu bildirildi. Yeni tebliğe göre olumlu yönde değişen teşvik kısımları aşağıdaki şekilde bilgilerinize sunulmuştur.
Eski Tebliğ (2006/4 Sayılı Tebliğ) | Yeni Tebliğ Değişikliği (2006/4 Sayılı Tebliğ) |
Turquality®kullanım süresi 5+5=10 Yıl süreli. | Yeni tebliğde süre kaldırılmıştır. Turquality® kapsamına giren markalar süresiz olarak Turquality® teşviki almaya hak kazanmıştır. Sadece her ülke için 5 yıllık limitsiz teşvik getirilmiştir. |
5 kişiye kadar endüstriyel ürün tasarımcısı, Aşçı/Şef desteklenir. | 10 kişiye kadar endüstriyel ürün tasarımcısı, Aşçı/Şef, mühendis desteklenir. |
Marka Destek veya Turquality® Destek süresi sona eren şirketler, Ekonomi bakanlığının mevcut teşviklerinden faydalanma hakkını kaybeder. | Marka Destek veya Turquality® Destek süresi 5 yıl sonunda sona eren ülkeler için, Ekonomi bakanlığının mevcut teşviklerinden faydalanmaya devam eder. |
Marka Destek veya Turquality® Destek teşvikleri USD bazlıdır ve sabittir. | Marka Destek veya Turquality® Destek teşvikleri TL bazlı olmuş ve limitler arttırılmıştır ve destek üst limitleri her takvim yılı başında (TÜFE + Yİ-ÜFE)/2 oranında güncellenir. |
Depo maliyetleri karşılanmaz | Destek kapsamına alınan markalı ürünleriyle ilgili olarak aldıkları depolama hizmetine yönelik giderleri %50 oranında teşvik kapsamına alınmıştır. |
5 Yıllık Gelişim Yol Haritasına beyan edilen harcamalar dışındaki harcamalar teşvik kapsamına alınmaz. | Gelişim Yol Haritasında sunularak Bakanlıkça onaylanan hedef pazarlarına ek olarak yeni hedef pazarlar belirlenebilir. Her bir yeni hedef pazar Bakanlık tarafından incelenip onaylandıktan sonra söz konusu pazardaki harcamalar desteklenebilir. |
5 Yıllık Gelişim Yol Haritası yaptırmak zorunludur. Bir defaya mahsus olarak yapılır, bakanlığın onayına sunulur. 200.000 USD ‘ye kadar %75 oranında desteklenir. | 5 Yıllık Gelişim Yol Haritası yaptırmak zorunludur. Bir defaya mahsus olarak yapılır, bakanlığın onayına sunulur. 800.000 TL ‘ye kadar %50 oranında desteklenir. |
Turquality® kapsamındaki şirketler, 5. yıl sonunda performans değerlemeye tabi tutulurlar ve yeterli performans puanına sahip olanlar ikinci 5 yıla geçiş yaparlar. | Turquality® kapsamındaki şirketler, her yıl sonunda yıllık performans değerlemeye tabi tutulurlar ve yeterli performans puanına sahip olanlar Turquality teşviklerini kullanmaya devam ederler. Performansı yeterli olmayan şirketler, ekonomi bakanlığının mevcut teşviklerine geri dönerler. |
13. Madde | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
17. Madde | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
19. Madde | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
26. Madde | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
27. Madde | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
30. Madde | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
Ek-1 | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
Ek-2 | Yürürlükten kaldırılmıştır. |
Geçici Madde 3 eklenmiştir. | |
Geçici Madde 4 eklenmiştir. | |
Geçici Madde 5 eklenmiştir. | |
Geçici Madde 6 eklenmiştir. | |
Geçici Madde 7 eklenmiştir. |