• 19 Eylül 2024 / Perşembe 04:31
Emre Hazırcı

Emre Hazırcı

-

1979 Almanya doğumludur. 2001 Yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümünden mezun olduktan sonra uzmanlık alanı olarak Muhasebe ve Finansal işlemleri tercih etmiştir. 2011 yılından itibaren SMMM belgesi sahibi olup reklam, enerji ve ilaç sektöründe üst düzey yöneticilik ve direktörlük görevlerini icra etmiştir. İlgili sektörlerde Arge faaliyetlerinin etkin şekilde yürütülebilmesi için Ar-ge Merkezlerinin, çok sayıda üretim tesisinin ve yenilebilir enerji tesislerinin kurulmasında, devlet desteklerinden yararlanılmasında ve bunların finansal ve operasyonel süreçlerin yönetilmesinde proje lideri olarak görev almıştır.

Emre Hazırcı

-

Son Yazıları

AR-GE Faaliyetlerinin Önemi ve Sağlanan Destekler

Genel Olarak AR-GE Kavramı
AR-GE, bilimsel ve teknik bilgi birikimini artırmak amacıyla, sistematik bir temele dayalı olarak yürütülen, yaratıcı çaba ve bu bilgi birikiminin yeni uygulamalarda kullanımıdır.

AR-GE Neden Önemlidir?
Ülke ekonomilerinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması noktasında araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin önemi, devletler için her geçen gün daha da artmaktadır. Makro ekonominin mikro düzeyde birimleri olan kamu ve özel sektör firmaları da araştırma geliştirme faaliyetlerini arttırmakta, çeşitlendirmekte ve buna ilişkin olarak kaynak yaratma çabasında bulunmaktadır.

Kurumların araştırma geliştirme faaliyetlerine yönelik, mevzuatımızdaki destek ve teşvikler ile kurumsal Ar-Ge teşvikleri dağınık bir yapı göstermekte olup bu dağınık yapının irdelenmesi sonucunda birbirini bütünleyen ya da birbirinden farklılıklar içeren çeşitli düzenlemelerin olduğu görülmektedir.

Bu makalede kurumların Ar-Ge faaliyetlerine yönelik, mevzuatımızdaki destek ve teşvikler ile kurumsal Ar-Ge teşviklerinden TÜBİTAK Teydeb bünyesinde yer alan ve özel sektör firmaları nezdinde popülaritesi yüksek destek programları sunulmaya çalışılmıştır.

Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Mevzuatımızdaki Destek ve Teşvikler

1.Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler:

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Diğer İndirimler” bölümünü düzenleyen 10. maddesinde, kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla maddede belirtilen indirimlerin yapılacağı açıklanmış olup 10. maddenin 1.fıkrasının (a) bendinde mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 100' ü oranında hesaplanacak "Ar-Ge indirimi" nin kurum kazancından indirilebileceği belirtilmiştir.

Bu kanun kapsamında Ar-Ge indirimi uygulamasında önem taşıyan noktalar bulunmaktadır. Örneğin; araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tâbi iktisadî kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanamamaktadır. Buna ilaveten, matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilebilmektedir.

2.Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da Yer Alan Düzenlemeler:
Mart 2008’den itibaren yürürlüğe giren “Ar-Ge Kanunu” ile araştırma geliştirme faaliyetlerinde bulunan kanun kapsamındaki işletmeler ile Ar-Ge projelerine çeşitli alanlarda birtakım önemli teşvikler getirilmiştir.

Bu çerçevede, anılan Kanun kapsamındaki işletmeler;

Yaptıkları araştırma ve geliştirme harcamalarının tamamını kurum kazancı ya da ticari kazançlarından indirebileceklerdir. (% 100 Ar-Ge indirimi) Ar-Ge indirimi hakkını kazanç yetersizliği nedeniyle kullanamazlarsa, bu hak izleyen yıllara devredebilecektir.

İstihdam ettikleri Ar-Ge ve destek personeline, çalışmaları karşılığında ödeyecekleri ücretler üzerinden doktoralı olanlar için % 90, diğerleri için % 80 oranında gelir vergisi stopaj teşviki uygulayabileceklerdir. (gelir vergisi stopajı teşviki)

İstihdam ettikleri Ar-Ge ve destek personeline çalışmaları karşılığında ödeyecekleri ücretler üzerinden kestikleri sigorta primi işveren hissesinin yarısını ödeyecekler, kalan yarısı Hazine tarafından karşılanacaktır. (ssk primi teşviki)

Buna ilaveten; Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmamaktadır. (damga vergisi istisnası)

Kanun’da yer alan önemli düzenlemelerden bir diğeri de teknogirişim sermaye desteğidir.

Ar-Ge İndirimi
teknoloji merkezi işletmelerinde
Ar-Ge merkezlerinde

kamu kurum ve kuruluşları ile “kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar” tarafından desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde

uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde
rekabet öncesi işbirliği projelerinde
teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca

gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı (% 100’ü) ile 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı, kurum kazancı ya da ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir.

Ayrıca bu harcamalar, aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilmektedir. Araştırma geliştirme faaliyetlerinin sonucunda bir iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise, doğrudan gider yazılabilmektedir.

Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devretmektedir. Devreden tutarlar, takip eden yıllarda her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınabilmektedir.

Gelir Vergisi Stopajı Teşviki
Kamu personeli hariç olmak üzere;
teknoloji merkezi işletmelerinde
Ar-Ge merkezlerinde

kamu kurum ve kuruluşları ile “kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar” tarafından veya uluslararası fonlarca

desteklenen; ya da
TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde
teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde
rekabet öncesi işbirliği projelerinde

çalışan Ar-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin Doktoralı veya temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için %95’, Yüksek lisans derecesine sahip veya temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için %90’ı , diğerleri için % 80’i gelir vergisinden istisna tutulabilmektedir.

Sigorta Primi Desteği
Kamu personeli hariç olmak üzere;
teknoloji merkezi işletmelerinde
Ar-Ge merkezlerinde

kamu kurum ve kuruluşları ile “kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar” tarafından veya uluslararası fonlarca

desteklenen, ya da;
TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde
rekabet öncesi işbirliği projelerinde
teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde

çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu'nun geçici 2. maddesi uyarınca, ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için 5 yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır.

Damga Vergisi İstisnası
5746 Sayılı Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmamaktadır.

Teknogirişim Sermayesi Desteği
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından 5746 sayılı Kanun’daki koşulları taşıyanlara bir defaya mahsus olmak üzere, teminat alınmaksızın 100.000 TL’ye kadar teknogirişim sermayesi desteği hibe olarak verilebilmektedir.

Gümrük Vergisi İstisnası
AR-GE, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kağıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan müstesna edilmiştir.

Temel Bilimler Alanlarından Mezun Personel İçin Sağlanan Ek Destek
Temel bilimler alanlarında (matematik, fizik, kimya, biyoloji) en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı iki yıl süreyle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacaktır.

3.Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik, 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler:
Teknokent Kazanç İstisnası

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda yer alan düzenlemelerin başında “teknokent kazanç istisnası” düzenlemesi gelmektedir. Anılan Kanun’un geçici 2.maddesinde yapılmış olan bu düzenleme ile yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançları ile bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31/12/2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur.

Düzenlemenin içeriğinden de anlaşılacağı üzere; teknokent kazanç istisnası, sadece bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen kazançları kapsamaktadır.

Gelir Vergisi Stopaj Teşviki
4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2.maddesinde yapılan düzenlemelerden bir diğeri ise, gelir vergisi stopaj teşvikidir. Buna göre, bölgede çalışan; Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, 31/12/2023 tarihine kadar her türlü vergiden istisna tutulmuştur.

Ancak; muafiyet kapsamındaki destek personeli sayısı Ar-Ge personeli sayısının yüzde onunu aşamamaktadır. Buna ilaveten; yönetici şirket, ücreti gelir vergisi istisnasından yararlanan çalışanların bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetlemekle yükümlü bulunmaktadır.

4.Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik, 3065 Sayılı KDV Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler:
KDV Kanunu’nda, “Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna” başlığı ile düzenlenmiş olan 13.maddenin f fıkrasında, Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğüne milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçları için uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, zırhlı personel taşıyıcı, roket, füze ve benzeri araçlar, silah, mühimmat, silah malzeme, teçhizat ve sistemleri ile bunların araştırma-geliştirme, yazılım, üretim, montaj, yedek parça, bakım-onarım ve modernizasyonuna ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler ve bu teslim ve hizmetleri gerçekleştirenlere bu kapsamda yapılacak olan, miktarı ve nitelikleri yukarıda sayılan kuruluşlarca onaylanan teslim ve hizmetlerin KDV’den istisna olduğu belirtilmiştir.

Maddede yer alan istisna, tam istisna niteliğinde bir düzenleme olup, istisna kapsamındaki teslim ve hizmetler dolayısıyla yüklenilen ve indirim yoluyla da giderilemeyen vergilerin iadesi mümkün bulunmaktadır.

Buna ilaveten; KDV Kanunu’nun geçici 20.maddesinde yapılmış ve teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren firmalara yönelik olan KDV istisnası düzenlemesi, kurumlar vergisi yönünden teknokent kazanç istisnası düzenlemesini bütünleyen bir düzenleme niteliğindedir.

Bu çerçevede; 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde yalnızca bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden istisna tutulmuştur.

Düzenlemeden görüleceği üzere, söz konusu istisna sadece teknoloji geliştirme bölgelerinde üretilen yazılım teslimlerini içermektedir.

Kurumsal Arge Teşvikleri
Gerek ulusal, gerekse de uluslararası düzeyde girişimciler, akademik personel ve özel sektör firmalarına çok çeşitli destek ve teşvikler veren kurum ve kuruluşlar bulunmakta olup; TÜBİTAK Teydeb, Kosgeb ve San-Tez teşvikleri bu kapsamda öncelikle ifade edilebilmektedir.

1.TÜBİTAK Teydeb Teşvikleri
TÜBİTAK bünyesinde yer alan “Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı” (Teydeb), Türkiye’de yerleşik kuruluşların araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemekte, bu sayede teknolojinin toplumsal faydaya dönüşmesine hizmet etmektedir.

Makalenin bu bölümünde, TÜBİTAK Teydeb bünyesinde sanayiye yönelik yer alan destek programları içindeki önemli oldukları düşünülen destek programları özetlenmiş olup; destek programlarının, kimlere hangi koşullarda ne sağladığı konusunda en rafine şekilde bilgi sunulması amaçlanmıştır.

1.1. 1501-Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
TÜBİTAK, destek programları arasında yer alan “1501” Kodlu “Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı” ile sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan Türkiye’de yerleşik tüm sermaye şirketlerinin, desteklenmeye değer bulduğu projelerine % 60’a kadar oranlarda hibe şeklinde destek vermektedir.

Şirketlerin araştırma geliştirme çalışmalarını teşvik ederek ülkemiz sanayisinin Ar-Ge yeteneğinin artırılmasını amaçlayan bu programa Türkiye’de yerleşik tüm sermaye şirketleri proje başvurusunda bulunabilmektedir.

Ancak;
kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunan işletmelerin dar mükellefiyet statüsündeki Türkiye’de yerleşik temsilcilik ve şubeleri
vakıflar
dernekler
dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri
kooperatifler
birlikler
şahıs şirketleri
adi ortaklıklar
bu program kapsamında proje başvurusu yapamamaktadır.

Program ile Sağlanan Destekler Nelerdir?
İlgili TÜBİTAK mevzuatına uygun olarak yürütülen bu program çerçevesinde, sanayi şirketlerinin desteklenmeye değer bulunan araştırma geliştirme projelerine % 60’a varan oranlarda hibe şeklinde destek sağlanmaktadır.

Destek tutarı, proje kapsamında gerçekleştirilen desteklemeye esas harcama tutarı ile destek oranının çarpılması ile bulunmaktadır.

Dönemsel destek oranı, temel destek oranı ve ilave destek oranlarının toplamından oluşmaktadır. Sektör ve ölçeğine bakılmaksızın, temel destek oranı tüm şirketler için % 40’dır. Toplam destek oranı; temel destek oranı ve diğer ilave desteklerle beraber en fazla % 60 olabilmektedir.

Kurumun bu programa proje başvurusunun TÜBİTAK tarafından kabul edilmesi durumunda, proje kapsamındaki bedelleri ödenmiş mal ve hizmet alımlarına ilişkin harcama ve giderler TÜBİTAK tarafından değerlendirilmekte ve desteklenmeye esas harcama tutarı belirlenmektedir.

Bu tutarın kurum için kabul edilen destek oranı ile çarpılması sonucunda kuruma geri ödemesiz olarak, yani hibe şeklinde sağlanacak destek tutarı belirlenmektedir.

1.2. 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destekleme Programı
Ülkemiz ekonomisinin çok büyük bir tabanını oluşturan ekonomik birimler olan KOBİ’lerin araştırma geliştirme faaliyetleri belli bir hacmin üstüne çıkamamaktadır. İşte bu kısır döngünün kırılabilmesi için TÜBİTAK, KOBİ’lerin araştırma geliştirme faaliyetlerinde bulunmasını teşvik etmektedir. “1507” Kodlu “KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı” ile KOBİ’lerin desteklenmeye değer bulunan araştırma geliştirme projelerine geri ödemesiz, hibe şeklinde destek sağlanmaktadır.

“1507” Kodlu “KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı” ile; KOBİ’lerin,
teknoloji ve yenilik kapasitelerinin geliştirilerek daha rekabetçi olmaları
sistematik proje üretebilmeleri
katma değeri yüksek ürün geliştirebilmeleri
kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olabilmeleri
ulusal ve uluslararası destek programlarında daha etkin yer almaları
hedeflenmektedir.

1.3. 1511-Öncelikli Alanlar Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı
1511 - Öncelikli Alanlar Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı; ülkemiz öncelikli alanlarında hedef ve ihtiyaç odaklı, izlenebilir sonuçları olan projelerin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Program kapsamında sağlanacak desteklerle,

teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılması
mevcut yeteneklerin farklı alanlarda da değerlendirilmesi
özgün teknolojilerin geliştirilmesi
teknolojik gelişimde ivme kazanılması
hedeflenmektedir.
Türkiye’de yerleşik tüm sermaye şirketleri proje başvurusunda bulunabilmektedir.

Ancak;
kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunan işletmelerin dar mükellefiyet statüsündeki Türkiye’de yerleşik temsilcilik ve şubeleri
vakıflar
dernekler
dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri
kooperatifler
birlikler
şahıs şirketleri
adi ortaklıklar
bu program kapsamında proje başvurusu yapamamaktadır.

Program kapsamında desteklenen projelerin, dönem tanımı içerisinde gerçekleşen faaliyetleri teknik ve mali yönden izlenmekte, değerlendirilmekte ve dönemsel olarak destek oranı uygulanarak geri ödemesiz (hibe) olarak desteklenmektedir.

Projenin destek süresi, projede destek kapsamına alınan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için gereken ve TÜBİTAK tarafından kabul edilen süredir. Destek süresi en fazla çağrı duyurusunda belirtilen proje süresi üst sınırı kadardır.

Program kapsamında desteklenen projeler dönemsel desteklemeye esas harcama tutarına uygulanacak destek oranı ile desteklenmektedir. Programda uygulanacak destek oranı her dönem için sabit olup büyük ölçekli kuruluşlar için % 60, KOBİ’ler için % 75 olarak belirlenmiştir.

Buna ilaveten; kabul edilen bütçenin %10’u kadar tutar, genel gider ödemesi olarak destek kapsamına ilave edilmektedir.

Program çerçevesinde desteklenen projeler kapsamında proje faaliyetlerine ilişkin dönemsel harcama ve giderlerin desteklenecek harcama kapsamına alınabilmesi için ödemelerinin ilgili mevzuat çerçevesinde gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.

Proje kapsamında ödemeleri yapılmış harcama ve giderler TÜBİTAK tarafından değerlendirilmekte ve desteklemeye esas harcama tutarına ilgili destek oranı uygulanarak kuruma geri ödemesiz (hibe) destek sağlanmaktadır. Hibe destek tutarı, projede destek kapsamına alınan tutarın destek oranı ile çarpılması ile hesaplanan değerdir.

4. Sonuç
Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin gerekliliği ve önemi gerek kar amacı güden mikro düzeydeki işletmeler nezdinde, gerekse ülkelerin uluslararası alanda daha rekabetçi bir yapıya ulaşabilmek eksenindeki makro ekonomik politikaları içinde giderek artmıştır. (*)Örneğin; ülkemizde Ar-Ge harcamalarının GSYİH’ya oranı 2002 ylında 0,53 iken, bu oran 2020 yılında 1,37 ve 2021 yılında %1,40’a yükselmiştir.

Dünyada Ar-Ge ve inovasyonun odak noktasında bilgi teknolojileri ve sağlık sektörleri yer alırken, Türkiye'de Ar-Ge harcamasında başı çeken firmalar otomotiv, beyaz eşya, savunma ve havacılık sektörlerinde faaliyet göstermektedir. Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 61,3 ile en büyük paya sahip olurken, bunu yüzde 34,2 ile yükseköğretim takip etti. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise yüzde 4,5 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde personel harcamaları yüzde 48,9 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.

Ar-Ge harcamalarının sayısal olarak artışı ve niteliksel olarak çeşitliliği, hiç kuşkusuz iki yönlü gelişmektedir: Bir taraftan vergi mevzuatımızda yer alan destekler ile kurumsal Ar-Ge teşviklerinin oluşturduğu bütünsel mevzuat ikliminin etkisiyle Ar-Ge harcamaları etkilenmiş ve tetiklenmiş; diğer taraftan Ar-Ge yapma kapasitesini artıran ve kayda değer bir katma değer yaratan kurumların lokomotif rolü ile mevzuatımızdaki düzenlemeler daha doğru ve beklentileri karşılayacak bir zemine oturmuştur.

Dolayısıyla; aslında birbirinden farklı kanunlarda yerini bulan vergisel düzenlemeler ile çeşitli kurumsal destekler, birikimli olarak ortaya bütünsel bir yapı çıkarmıştır.

Örneğin, TÜBİTAK Teydeb bünyesinde yürütülen destek programlarından, 1501-Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı tarafından projesi desteklenecek olan kurum, proje destek karar yazısının ardından imzalanacak olan proje sözleşmesine istinaden proje süresi boyunca 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da yer alan teşviklerden yararlanabilecek olup; bu durum, kurumsal Ar-Ge destekleri ile vergi mevzuatımızdaki destekler arasındaki bağlantının da güzel bir örneğini oluşturmaktadır.

 

Kaynakça:

1. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve İlgili Mevzuat

2. 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve İlgili Mevzuat

3. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve İlgili Mevzuat

4. 3065 Sayılı KDV Kanunu ve İlgili Mevzuat

5. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin Yönetmelik

6. TÜBİTAK Sanayi Araştırma Teknoloji Geliştirme Ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Uygulama Esasları

7. TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı Uygulama Esasları

8. TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destekleme Programı Uygulama Esasları

9. AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın verileri





446 kez görüntülendi. 25.08.2023  tarihinde eklendi.
Yukarı Dön