İnşaat Projelerinde Maliyet Kontrolü Nasıl Yapılır? Proje Maliyetlerinin Kontrolü Denince Ne Anlıyorsunuz?

• Muhasebe departmanı tarafından yapılan ‘gizli’ hesaplamalar
• Faturaların kontrolü ve muhasebeye işlenmesi
• Fiili harcamaların bütçe ile karşılaştırılması (peki bütçe nedir?)
• Bütçeyi aşmamak.
• Yapılan Teknik Ofis uygulamaları
• Paraları harcamamak..

Proje maliyet kontrolü tüm bu cevaplardan çok daha kapsamlı bir konudur. Tam olarak anlayabilmek için önce maliyet kavramını açıklayalım.

Maliyet, bir hedefe ulaşmak veya bir ekonomik değer elde etmek için katlanılan fedakarlıkların ve yapılan faaliyetlerin (parasal) büyüklüğüdür. Kısaca ekonomik kazanç hedefi için yapılan harcamalardır. İnşaat Proje Maliyeti, projeyi gerçekleştirmek için yapılan giderlerdir.

Maliyetler Neden Kontrol Edilir?
Elde edeceğimiz ekonomik kazancın parasal değerinden fazla harcama yapmamak için maliyetleri kontrol etmemiz gerekir. Aksi durumda yaptığımız harcamalar ile bir kazanç elde etmiş olmayız. Boş yere çalışmış oluruz.

Proje maliyet kontrolünün temel amacı, projedeki güncel bilgilerden türetilmiş proje mali durumunun gerçekçi ve doğru bir öngörü ile açıklamasına dayanan bir sistem yardımıyla Proje Yöneticisinin projeyi karlı bitirebilmesi için gereken kararları almasını sağlamaktır. Maliyet kontrolü, hızlı bir raporlama yardımı ile proje maliyetlerinin doğru ve gerçekçi tahminleme ve izleme sürecidir. Tıpkı açık denizde yönünü bulmaya çalışan bir gemide sorulan şu üç sorunun cevabıdır.

• Neredeyiz? (Rotamızda mıyız?)
• Nereye gidiyoruz?
• Rotamıza dönmek için ne yapmamız gerekiyor?
• Proje Maliyet Kontrol Süreci Aşağıdaki Adımlardan Oluşur:
• Maliyetlerin tahmin edilmesi
• Üzerinde anlaşılan bir bütçenin belirlenmesi
• Bütçeye karşı fiili ve öngörülen maliyetlerin kontrolü ve düzeltici aksiyonların alınması
• Maliyet Sınıfları
• Daha efektif bir kontrol ve tahminleme süreci için maliyetler aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
• Direk maliyetler: Proje faaliyetlerinin yapılmasıyla doğrudan ilgili olan maliyetlerdir.
• Endirek maliyetler: Projenin faaliyetlerini doğrudan etkilemeyen ama projenin tamamlanmasıyla dolaylı olarak ilişkili olan maliyetlerdir.
• Sabit maliyetler : Belirli bir dönem için, bir faaliyetin gerçekleşme miktarı yani ilerlemesi ile değişmeyen maliyetler
• Değişken maliyetler: Belirli bir dönem için, bir faaliyetin gerçekleşme miktarına bağlı olarak artan veya azalan maliyetler

Maliyet Kontrolü ve Muhasebe
Maliyet, harcama, gider kavramları Muhasebe disiplini içinde de tanımlanan kavramlardır. Maliyet muhasebesi farklı bir disiplin olmasına rağmen üretim sektöründe ürün maliyetlerinin kontrolünü Muhasebe Birimleri gerçekleştirir. Ancak bir inşaat projesinde muhasebe ve finans biriminin görevi başka, maliyet kontrolü biriminin görevi başkadır.

Elbette proje yaşam döngüsü içinde genel kabul görmüş uluslararası muhasebe standartlarına (International Financial Reporting Standards - IFRS) göre raporlanan finansal tablolar proje performans göstergesi olarak karar alma sürecine entegre edilmelidir. Çünkü her bir proje kendi içinde mikro bir şirkettir. Muhasebenin fonksiyonu projenin o ana kadar olan finansal durumunu  proje yönetimine, idareye, sponsora, devlete ve diğer dış paydaşlara raporlamak iken, proje maliyet kontrolünün fonksiyonu projenin herhangi bir aşamasında o ana kadar elde edilen bilgiler ışığında proje harcamaları ile ilgili doğru bir tahmin yaparak potansiyel finansal fırsat ve riskler için hazırlık yapmaktır.

Bu çalışmalar proje nakit akış yönetiminin de temelini oluşturur ki bu da muhasebe raporları için bir girdi teşkil eder. Muhasebe sisteminde kayıt altına alınan harcamalar da maliyet kontrolü için girdi teşkil eder. Bu durum mutlaka iki farklı sistemin birleştirilmesini gerektirmez, ancak muhasebe ve maliyet kontrol disiplinlerinin beraber çalışmasını ve projeyi yönetiminde her iki sistemin de dikkate alınmasını gerektirir.

• Maliyet Kontrolü ve Muhasebe Sistemi Arasındaki Temel Yaklaşım Farkları
• Maliyet Kontrol Disiplini
• Muhasebe / Finans Disiplini
• Geleceğe Odaklanır
• Geçmişe Odaklanır
• İşin içindedir, işi anlar
• İşe uzaktır, herhangi bir iş için aynıdır
• Taahhütlere Odaklanır
• Fatura ve Ödemelere Odaklanır
• Sabit kur
• Değişken kurlar
• Tahmin ve Risk Yönetimidir
• Nakit Akış ve Finans Yönetimidir
• Projenin sonuna odaklanır
• Raporlama periyodu sonuna odaklanır
• Geleceğe odaklanmak ve geleceği öngörmek proje maliyet kontrolü için elzemdir.

Üretim sektöründe gelecek dönem geçmiş dönemlere ait verilerden yararlanarak tahmin edilir. İnşaat projelerinde ise gelecek sürekli olarak yeniden tahmin edilmek durumundadır. İnşaat sektöründe ortaya çıkan proje tek sefere özgü, büyük harcamalar gerektiren geniş çaplı bir iş olduğundan dolayı prototip oluşturmak veya geçmiş verileri simüle etmek yerine tasarım sürecinden itibaren proje süresi ve kaynakları göz önüne alınarak olası maliyetlerin belirlenmesi, diğer bir ifadeyle maliyetlerin tahmini önem kazanır.

Proje Maliyet Tahminleri

Projelerde maliyetlerin tahmini ciddi bir iştir ve projenin en başından itibaren tahmin edilmelidir. Genelde dört tip tahmin metodu kullanılır:

Örneksel Kaba Tahmin (Analogous): Projenin başlangıç aşamasında doğru zaman ve maliyet tahmininde bulunmak için gerekli bilgilerin çoğu henüz mevcut değildir. Bu ilk maliyet tahminleri yukarıdan aşağı yapılır. Basittir ve konunun uzmanlarının birtakım varsayımlarına dayanır. Dizaynır veya işverenin bilgileri kullanılır. Genelde karşılaştırmalara dayanır. Önceden yapılmış benzer projeler referans alınır.Başlangıç aşamasında yapılan bu tahminin doğruluk derecesi düşüktür.

Parametrik Tahmin (Analiz): Yapılan ilk tahminler proje plan aşamasının başında proje ile ilgili kapsam, uygulanabilirlik, yapım metodları ve kullanılacak kaynakların daha iyi anlaşılması ile geliştirilip detaylandırılır.Proje planının yapılması aşamasında yapılan parametrik tahmin yönteminde genellikle oranlar kullanılır. Bu yöntemde proje maliyetlerinin tahmin edilmesi için proje parametrelerinin matematiksel bir model içinde kullanılması söz konusudur. Metraj çıkarma denilen bu hesaplamada aktiviteler için kullanılan her bir kaynağın saat başına işçilik maliyeti, birim başına malzeme ve teçhizat maliyeti gibi birim oranları bilinmelidir. Devletin, İnşaat Mühendisleri Odasının..vs nin yayınladığı veya geçmiş projedeki detaylı oranlar kullanılır. Örneğin  – 1 m3 betonda ortalama olarak 55 kg ile 85 kg arasında demir kullanılır. Beton/Demir Oranı = 0,100 , Demir İşçiliği Fiyatı – 17 TL/m2.

3 Nokta Yöntemi:  Bu yöntemin diğer adı PERT (Program Evaluation and Review Technique) metodudur ve diğerlerine göre daha kesin doğruluk oranı içerir. PERT ’te maliyet tahminini iyileştirmek amacıyla üç ayrı tahmin kullanılır ve bu tahminler birleştirilir. Herbir kırılım için, aktivite ve iş paketi (WBS) bazındaOlası -most likely case (M), İyimser-optimistic (O) ve Kötümser-pessimistic (P) maliyet tahminleri yapılır. Yapılan analizde bu üç tahminin ağırlıklı ortalaması alınır. Tabi en olası olan tahminin ağırlığı daha büyüktür. 3 farklı formül kullanılabilir. En Basit Olan Formül: (O+M+P)/3; En Doğru Olan Formül: (O+4m+P) / 6; Standart Deviasyonu Veren Formül: (P-O) / 6.

Aşağıdan - Yukarıya Tahmin Yöntemi: Bu yöntem projede çok yüksek belirsizlik söz konusu olduğunda ve projenin tamamı için zaman ve maliyetleri tahmin etmek pratik olmadığında kullanılır. Planlanan iş paketlerinin kırılımına (Work Breakdown Structure - WBS) veya onların  altındaki aktivitelere göre detaylandırılan maliyet tahminleri aşağıdan yukarıya toplanır. Hesaplanan maliyet tahminleri bir maliyet kontrol hesabı (control account) veya maliyet kodu (cost code) altında raporlanır.

Öngörülen riskleri karşılamak ve maliyetlerdeki belirsizliği ele almak için proje yöneticisi tarafından maliyet tahminlerine beklenmedik durum yedekleri (contingency reserves) de dahil edilir. Bu çalışmalara proje sponsoru tarafından onay verildiğinde söz konusu ayrıntılı tahminlerin toplamından nihai Proje Bütçesi oluşur ve bütçeye Maliyet Bazı (Cost Baseline) denir.

Proje Bütçesinin Belirlenmesi
Proje bütçesi, bir projenin mali kaynaklarının ve bu kaynakların aktivitelere nasıl dağıtılacağının raporlandığı referans tablodur. Bütçe aşağıdaki harcama kalemlerinden oluşur.

Bütçe

Detay Maliyet Kalemi Tahminleri

• Direk Maliyetler
• Kaynaklar (İnşaat malzemeleri, İşçilik, Ekipman)
• Şantiye kurulum, mobilizasyon ve demobilizasyon masrafları
• Taşeron Giderleri
• Sarf Malzemeleri (hırdavat, çivi,..vs)
• İlave paylar (tahmin ve ek harcama payları – vergi, navlun, indirim..vs)
• Endirek Maliyetler

İdari harcamalar (aydınlatma, yemek, güvenlik, seyahat, haberleşme, IT, Merkez giderleri, İdare’nin ihtiyaçları…vs )

Finansal Giderler
Eskalasyon – Maliyet Artışları (enflasyon, kur farkı..vs)

Yedekler – Acil Durum ve Öngörülen Riskler için ayrılan Ek Ödenekler

Proje maliyet bazı (Cost Baseline) gelecekteki proje maliyet performansını ölçmek ve izlemek için kullanılacak olan kümülatif ve zaman aşamalı bir araçtır. Bu maliyet tabanının üzerine yönetim rezerv fonları (yönetim yedekleri) eklendiğinde proje bütçesi ortaya çıkar. Bir yönetim rezervi, işin kapsamındaki değişiklikler veya tanımlanamayan riskler gibi öngörülemeyen olayları kapsayan ilave bir para kaynağıdır. Belirsizlik arttıkça, daha fazla yönetim rezervi gerekir.

Proje yöneticisi maliyet bazını (Cost Baseline) yönetir. Proje sponsoru da daha geniş organizasyonel fonların bir parçası olarak yönetim rezerv fonlarının kontrolünü elinde tutar. Yönetim rezerv fonlarını yönetmek için kesin ve katı kurallar olmalıdır.

Bütçenin zamana göre kümülatif kullanımı bir grafik ile gösterilir. Bu grafik ‘s’ şeklinde bir eğridir. Orijinal bütçe ‘s’ eğrisi ile beraber bugüne kadar gerçekleşen fiili harcamaların ‘s’ eğrisini gösteren bir grafik rapor, fiili harcamaların başlangıçta tahmin edilenden ne kadar farklı olduğunu gösterir ve gelecek tahminler için de bir temel oluşturur. Projedeki nakit akışları belirli bir süre boyunca görebilir ve gelecekteki harcama eğilimlerinin tahmin edilmesi mümkün olur.

Proje Maliyet Yönetimi ve Kontrolü
İşler başladıktan maliyetler doğrudan proje yönetim ekibi tarafından veya dolaylı olarak operasyonel muhasebe sistemleri aracılığıyla izlenir. Proje yöneticilerinin sistemlerden gelen bilgilere güvenebilmesi için, maliyetlerin doğru bir şekilde kaydedildiğinden emin olmaları gerekir. Bilgilerin şantiye ortamında ve sistem üzerinde kontrol edilmesi önemlidir. Bu kontrol işlemini şantiyelerde görevlendirilen Proje Maliyet Kontrol Sorumluları yapar.

İyi bir maliyet kontrolü için herbir maliyet kalemi bazında hesap verecek ve Proje Yöneticisine raporlayacak Bütçe Sahiplerinin (Budget Owner) de görevlendirilmesi gerekir. Herbir Bütçe Sahibi kendi bütçesinin tahmin ve izleme aşamalarından sorumludur. Nihai sorumlu ise her zaman Proje Yöneticisidir.

Projelerde gerçekleşen harcamalar kaçınılmaz olarak planlanan harcamalardan farklılık gösterir. Proje yöneticisi masrafların yönetiminin sorumluluğunu üstlenirken, sponsorun katılımını gerektiren eşikler de yaşanır. Bunlar maliyet toleransları olarak bilinir ve harcamaların toleransları aşması ön görüldüğü takdirde, yöneticinin bu durumu sponsora iletmesi gerekir. Periyodik olarak, projenin veya iş programının uygulanabilirliği resmi olarak gözden geçirilmelidir. Çalışmanın bu ikinci aşamasında yapılan gözden geçirme “batık maliyetleri” de dikkate alır. Batık maliyetler (sunk costs) geri alınamayan fiili ve taahhüt edilmiş harcamaların yanı sıra sözleşmelerin iptal edilmesi ile de ortaya çıkabilecek ek masraflardır.

Proje Maliyet Performans İzleme Tanımları

• Proje Bitiş Bütçesi (BAC) – Budget at Completion – Maliyet Bazı (Cost Baseline): Projenin referans alınan toplam bütçesidir.
• Projenin tahmini bitiş maliyeti (EAC) – Estimate at Completion – Forecast : Proje bitimi için tahmin edilen fiili maliyetlerin toplamıdır.
• Tahmin Varyansı (VAC) – Variance at Completion veya Forecast Variance : Bütçe proje sonunda neye ulaşmak istediğine ilişkin planı ortaya koyarken, Tahmin proje sonuçları için gerçek anlamdaki beklentileri ifade eder. Aradaki fark ‘proje bitimindeki tahmin varyansı’ olarak ifade edilir. VAC = BAC – EAC. Bu fark bütçe üzerinde ise yönetim rezervleri ile fonlanır.
• Tamamlama Tahmini (ETC) – Estimate to Complete: Projeyi tamamlamak için gereken tahmini harcanacak para. Bu tahmin gerçekleşen fiziksel ilerlemeler üzerinden kalan işlerin metrajları tahmin edilerek yapılır.
• Tamamlama Maliyeti (CTC) – Cost To Complete: Taahhüt altına alınan harcamalar üzerine projeyi tamamlamak için gereken tahmini giderlerin toplamı.
• Taahhüt Edilen Maliyetler (CM) – Commitments: Mal ve/veya hizmet tedariki için teyit edilmiş sipariş ve sözleşmeler.
• Gerçekleşen Maliyetler (AC) – Actual Costs: Muhasebe kaydı kısmen veya tamamen tamamlanmış faturalar ve tahakkuklar
• Tahakkuklar (AA) – Accruals: Raporlanmış ama faturası gelmemiş gerçekleşmesi kesin giderler.
• Faturalanmış Maliyetler (IN) – Invoiced Amount: Faturası gelen harcama kalemleri
• Ödenmiş Masraflar (PD) – Paid Costs: Ödemesi yapılan harcama kalemleri

Proje Maliyet Performans İzleme Yöntemleri
Her iki tahmin yönetimin de amacı Projenin tahmini bitiş maliyetini (EAC) tahmin etmektir. Çünkü projenin kaça ve ne zaman biteceğini hem sponsor, hem işveren hem de proje yönetimi merak eder.

a) Geleneksel Yöntem : Bu performans izleme yönetimde proje ilerleme seyri ve proje maliyet analizleri doğrudan ilişkilendirilmez, ayrı ayrı izleme raporları kullanılır. Bu yaklaşımda satınalma sipariş ve sözleşmeleri ile taahhüt altına alınan maliyetlere ilave olarak kalan işlerin tamamlanma maliyetleri (Cost-to-Complete) tahmin edilerek proje bitimindeki maliyet hesap edilir.

Her bir alt maliyet kategorisi veya maliyet kodu (cost code) bazında  taahhüt edilen, gerçekleşen ve ödenen maliyetler belirlenen dönemlerde, haftalık veya aylık izlenerek, bu kırılımdaki bütçe değerleri ile karşılaştırılır. Mali dönem sonlarında muhasebe ile beraber tutarsızlıklar kontrol edilir. Kontrol sonucunda Bütçe aşımı (cost overruns) durumları belirlenerek gerekli aksiyonlar ve önlemler alınır. Bu çalışma muhasebe fatura kayıtları ve karşılıklarının toplamı olan fiili harcamalardan çok ödemesi yapılmamış olan açık satınalma sipariş ve sözleşmelerden oluşan muhasebe kaydı yapılmamış taahhütlere odaklanır.

Taahhütler neden çok önemlidir? Çünkü pekçok inşaat projesi muhasebe sistemlerinde yapılan maliyet girişleri tarafından sağlanan bilgiler kullanarak bütçelerini fiili harcamalara karşı ölçmeye çalışır. Ancak finansal taahhütün yapılma zamanı (satınalma siparişinin tedarikçiye geçilme zamanı) ile bu taahhütün gerçekleştiği yani faturalaştığı zaman arasında fark vardır. Bu süreye muhasebe gecikmesi (accounting lag) adı verilir.

Grafik, satın alma aşamasında ve proje devam ederken ortaya çıkan fiili maliyetleri göstermektedir. Muhasebe gecikme süresinden dolayı iş tamamlandığında fiili masraflar bütçenin altında gözükür, halbuki  henüz muhasebeleşmemiş taahhüt edilen maliyetlere bakılırsa işin bütçe üzerinde tamamlandığı görülür.

Bazı durumlarda, muhasebe gecikme süresi aylar alabilir, Bu da projenin bütçelerini maliyetlere göre analiz ederken taahhüt edilen maliyetlerin hesaba katılmadığı durumlarda  projenin bütçesini aşmasına ve fazla harcama yapmasına neden olabilir. Geleneksel yöntem ile; Mevcut taahhütler ve yapılacak işler ışığında yenibir tahmin yapılır : Proje sonunda tahmin edilen maliyet EAC = Taahhütler-CM + Tamamlanma Maliyeti-CTC

b) Kazanılmış Hakediş Yöntemi (Earned Value Technique) : Geleneksel yaklaşım, belirli bir dönem boyunca tamamlanan işin değerini dikkate almadığı için yanıltıcı olabilir. Sadece planlanan bütçe ile gerçekleşeni karşılaştırmak klasik muhasebe yaklaşımıdır. Manzarayı tamamlayacak basit bir yol kazanılan değer analizidir (earned value analysis). Bu teknik projenin kapsam, zaman ve maliyet ölçütlerini bütünleştirerek projenin performansını değerlendirmek için müşteriye ve yükleniciye yardımcı olan etkili ve kullanışlı bir proje aracıdır. Kazanılmış Değer kavramı 1967’de ABD Savunma Bakanlığı tarafından ortaya atılmış ve o zamandan beri Bakanlık dışında NASA ve inşaat sektöründe de kullanılmaya başlanmıştır. Kazanılmış Değer Analizi üç boyutlu bir yaklaşımdır:

Planlanan Değer (PV), proje takviminin herhangi bir tarihine kadar planlanan tüm işlerin toplam bütçesidir. Projenin performansı PV üzerinden ölçülür. (‘s’ şeklindeki grafik ile gösterilir). Plan Değer (PV) = (Planlanan İlerleme Yüzdesi) X Bütçe (BAC).

Gerçekleşen Maliyet (AC), projenin herhangi bir anında tamamlanmış olan tüm işler için harcanmış olan kaynakların toplamıdır. Yapılan İşin Gerçek Maliyeti denir.

Kazanılmış Değer (EV), projenin herhangi bir anında tamamlanmış olan işlerin toplam değeridir. Yapılan işin bütçe maliyeti olarak da bilinir. Bu değer Plananan Değer (PV) cinsinden ölçülür. Kazanılmış Değer (EV) = (Gerçekleşen İlerleme Yüzdesi) X Bütçe (BAC).

Performans Ölçümü için aşağıdaki hesaplamalar yapılır:
Farklar sıfıra 0 eşit, endekslerde 1 bire eşitse her şey planlandığı gibi gidiyor demektir. Farklar sıfırdan 0 küçük, endeksler de bir 1 den küçükse proje hem bütçeyi aşmış hem de proje fiziksel ilerlemesi (iş programı) geride anlamına gelir. İşin sonundaki tahmini maliyet projenin mevcut şartlarına göre, geçmişte izlenen maliyet ve ilerleme performansları göz önüne alınarak daha kapsamlı hesaplanır.

• Maliyet artışına neden olan problem devam ediyorsa, CPI ‘ya göre: EAC=BAC/CPI veya EAC = AC + ((BAC-EV)/CPI)
• Hem gecikmeye hem de maliyet artışına neden olan problemler devam ediyorsa, hem CPI hem de SPI ya göre: EAC = AC + ((BAC-EV)/(CPI*SPI))
• Gecikmeye/maliyet artışına neden olan problem devam etmiyorsa, kalan bütçeye göre: EAC=(BAC+AC)-EV
• Yenibir tahmin yapılacaksa geleneksel şekilde: EAC = AC + ETC

İyi Bir Maliyet Kontrolü İçin Öneriler

• Müşteri (İdare) ihtiyaçlarını her zaman göz önünde bulundurun.
• Ana sözleşme kapsamı ve son yapılan güncel bütçenin dışına kesinlikle çıkmayın.
• Maliyet kırılım yapısını çok karışık tutmayın. Basit yapı içinde tüm tahmin varyansları izlenebilir olmalıdır.
• En az ayda bir kere mali muhasebe sistemleri ile kayıtların uyumluluğunu kontrol edin.
• Bir iş paketindeki tekrarlanan varyanslar problemin göstergesidir. Mutlaka detaylı araştırın.
• Tamamlanan iş paketlerindeki verimlilikleri tam olarak ölçün ve bu verileri projenin geri kalanını tahminlemek için kullanın.
• Proje Yöneticisine raporlayacak ve hesap verecek Bütçe Sahipleri (Sorumluları) atayın.
• Verimliliğin projenin fiziksel ilerlemesi ile değiştiğini göz önünde bulundurun (Genelde verimlilik fiziksel ilerleme %80 lere ulaştıktan sonra azalır).
• Bir iş paketinde %20-30 larında yapılan tahminin kalitesini tekrar analiz edin (Öncesinde yeterli veri olmaz, sonrası ise çok geç kalınmış bir aksiyondur).
• Maliyet tahminlerinizin birinde problem olduğunu gözlemliyorsanız tüm iş paketinin sonucunu beklemeden anında aksiyon alın.
• Maliyet tahminlerinin ’kesin’ olması değil ‘doğru’ ve ‘gerçekçi’ olması önemlidir.
• Taahhüt edilmemiş, sipariş açılmamış, sözleşmesi yapılmamış giderlerin direk fatura kayıtlarından kaçının. Taahhütlere odaklanın.
• Maliyet bütçe aşımlarını kompanse etmek için acil durum bütçesini kullanmayın.
• Müdahaleler sadece hataların düzeltilmesi, rutin muhasebe düzeltmeleri, müşteri veya yönetime bağlı değişikliklerin etkileri için veya performans ölçüm verilerinin temel bütünlüğünü ve doğruluğunu iyileştirmek için yapılmalıdır.

“Elimizden gelenin en iyisini yapıyoruz, demenin hiçbir faydası yok. Ne gerekiyorsa onu yapmayı başarmalıyız.” Winston Churchill.